 |
/ Destrukcyjne sekty / Świadkowie Jehowy / Artykuł
27. CZYŚCIEC
27.1. Uczą, że o tzw. stanie pośrednim, czyli czyśćcu w Biblii o nim nie ma żadnej wzmianki ("Prowadzenie rozmów..." s.66). Rutherford starał się ośmieszyć tą naukę posługując się kłamstwem. Pisał on: "Ci, co nauczają błędnej nauki o czyśćcu, cytują tylko jeden tekst, starając się znaleźć poparcie, lecz tekst ten wcale nie popiera ich nauki, gdyż dotyczy złoczyńca, który był ukrzyżowany jednocześnie z Jezusem; opis o tem znajduje się u Łukasza 23:39-43" ("Bogactwo" s.160). W wyd. w 1921r. w Polsce ulotce pisali: "Kto udowodni, (...) gdzie jest o tem napisane w Piśmie Świętym i gdzie napisano, iż dusza idzie (...) do czyśca otrzyma 10.000 Mkp. [marek polskich] nagrody", a w wyd. w USA "100 dolarów" ("Bitwa na niebie..." s.6; "Nagroda za obronę..." por. "Rocznik Świadków Jehowy 1994" s.182).
Odpowiedź. ŚJ szybko wysyłają głosicieli po domach (słabo i krótko 'studiujących' Biblię), którzy nie rozumiejąc prawd Biblii starają się im zaprzeczyć. Tak też jest w przypadku czyśćca. Łk 23:39-43 nikt zaś nie stosuje i nie stosował do obrony nauki o czyśćcu. Nauka ŚJ o "1000-leciu" jako okresie, w którym wszyscy wskrzeszeni nie-ŚJ będą mieli możność, przez zastosowanie się do ich zasad, "oczyścić się" z dawnych przewinień, jest jakąś nową formą nauki o "czyśćcu". Także nauka ŚJ, że Jehowa i Jezus przybyli w 1918r. aby ich oczyścić, też jest wg mnie ich nauką o ziemskim "czyśćcu" (Strażnica Nr 13, 1989 s.30).
1) Słowo Boże mówiąc o tym stanie pośrednim porównuje go czasem do więzienia (gr. fylake), w którym następuje proces oczyszczania i doskonalenia człowieka. Biblia naucza też o czyśćcu jako "ogniu" oczyszczającym duszę podobnie jak w Ml 3:2n. (ogień oczyszczający synów Lewiego). Nauka ta przedstawiana jest jak w przypadku nieba i piekła za pomocą pewnych obrazów:
Mt 18:34n. "I uniesiony gniewem pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu całego długu nie odda. Podobnie uczyni wam Ojciec Mój niebieski, jeśli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu".
Łk 12:47n. "Sługa, który zna wolę swego pana, a nic nie przygotował i nie uczynił zgodnie z jego wolą otrzyma wielką chłostę. Ten zaś, który nie zna jego woli i uczynił coś godnego kary, otrzyma małą chłostę".
Mt 5:25n. "Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz" (por. Flp 2:10). W tym przypadku drogą jest nasze życie doczesne (Hbr 11:13, Wj 18:20, Prz 20:24).
1Kor 3:14n. "Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego dzieło spłonie poniesie szkodę i sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień".
2) ST wskazywał na czyściec jako na miejsce, gdzie może nastąpić uwolnienie od grzechów: "Dlatego właśnie sprawił, że złożono ofiarę przebłagalną za zabitych, aby zostali uwolnieni od grzechów" 2Mch 12:45 (por. Syr 7:33).
3) Chrystus w mowie o grzechu przeciwko Duchowi Św. stwierdza możliwość odpuszczenia pewnych grzechów w przyszłości, a tym samym potwierdza wcześniej znaną naukę (Mt 12:32, Mk 3:29).
4) Pytają, czy te teksty mówią o czyśćcu? Uczą, że nikt czytając i interpretując samodzielnie Biblię nie dopatrzy się w niej nauki o stanie pośrednim.
Odpowiedź. Należy wskazać ŚJ głębię Słowa Bożego. Np. w Mt 22:31n. słowa: "Jam Bóg Abrahama, Bóg Izaaka i Bóg Jakuba" ze ST odniesione są do zmartwychwstania, choć w Wj 3:6 nie mówi się o nim bezpośrednio. Podobnie jest z nauką o czyśćcu, której potwierdzeniem są słowa Ap 21:27, która mówi, że do Królestwa Bożego "nic nieczystego (...) nie wejdzie". Ponieważ każdy z nas jest choć trochę nieczysty, musi istnieć dzięki Chrystusowi (Jego krwi - Ap 1:5, 1J 1:7) możliwość oczyszczenia się, nie z grzechów, z których On nas wybawił ale z winy za skutki, jakie grzechy nasze wyrządziły innym. Podobnie jak w 2Sm 12:13n. Bóg odpuścił grzech Dawidowi, ale musiał on ponieść karę za to co ten grzech sprawił Bogu i innym. Jeśli chodzi o drugi zarzut ŚJ, to 2P 1:20 uczy: "To przede wszystkim miejcie na uwadze, że żadne proroctwo Pisma nie jest dla prywatnego wyjaśniania", a 2P 3:16 dodaje: "we wszystkich listach (...). Są w nich trudne do zrozumienia pewne sprawy, które ludzie niedouczeni i mało utwierdzeni opacznie tłumaczą, tak samo jak i inne Pisma, na własną swoją zgubę". Por. Jk 3:1.
5) Chrystus mówiąc o konieczności posiadania "soli w sobie" (Mk 9:50) wskazuje, że brak jej może spowodować znalezienie się tam "gdzie robak ich nie umiera i ogień nie gaśnie" (piekło - Mk 9:48) albo tam gdzie "...każdy ogniem będzie posolony" (czyściec - Mk 9:49 por. 1Kor 3:14n.). Szczegółowe omówienie w/w wersetów z uwzględnieniem środowiska i czasu, w którym działał Jezus patrz "Eschatologia biblijna Nowego Testamentu" o.A.Jankowski OSB Kraków 1987.
6) Na istnienie czyśćca wskazują też słowa: "Wszyscy musimy stanąć przed trybunałem Chrystusa, aby każdy otrzymał zapłatę za uczynki dokonane w ciele, złe lub dobre" 2Kor 5:10. Ponieważ każdy popełnia też złe czyny, pomimo pełnienia dobrych, musi więc otrzymać za jedne i drugie zapłatę. Czyściec jest tą zapłatą za niektóre złe czyny po którym czeka nas nagroda za dobre czyny.
27.2. Uczą, że nauka o czyśćcu nie była znana chrześcijaństwu przez pierwsze 600 lat ("Upewniajcie się o wszystkich rzeczach" s.38; Strażnica Nr 19, 1989 s.6; por. Rok CVII [1986] Nr 19 s.9, w której sugerują wprowadzenie czyśćca w 1545 lub 1573r. oraz "Bitwa na niebie..." s.7, gdzie piszą: "Czyściec uznano w roku 1000").
Odpowiedź. 1) Judaizm czasów Chrystusa znał naukę o stanie pośrednim. Szkoła rabina Szammaja (Iw. przed Chr./Iw. po Chr.) nauczała o trzech kategoriach Sądu Bożego:
na życie wieczne
na hańbę wieczną
na oczyszczenie, dla nie w pełni sprawiedliwych ale i nie całkiem bezbożnych. Ci wg rabinów np. na podst. Zch 13:9 wstępują na pewien czas do gehenny aby się oczyścić "przez ogień" (Tos. Sanhedrin 13:3) por. 1Kor 3:14n., Syr 11:26. Przebudźcie się! Nr 10, 1988 s.6 potwierdza istnienie tej nauki u rabinów.
Esseńczycy, żydowskie ugrupowanie religijne (150r. przed Chr. - 68r. po Chr.) wierzyli w "piec" oczyszczający duszę po śmierci (1Q HV,16 ;1QMXVII,1). Jeśliby te nauki były fałszywe dziwiłby brak przeciwstawienia się im przez Chrystusa i Apostołów. Wręcz przeciwnie, Jezus przedstawił je w pełniejszym świetle. Por. pkt 27.1.2 i 27.3.
2) Upewniając się czy rzeczywiście nauka o czyśćcu nie była znana przed 600r. stwierdzamy, że aluzję do niej uczyniło już "Didache" 1:5 (ok.90) nawiązując do Mt 5:25n.
Nie zaprzeczał istnieniu stanu pośredniego Justyn Męczennik (ur.100), który w "Dialogu z Żydem Tryfonem" (5:3) pisał: "Dusze ludzi pobożnych w lepszym miejscu przebywają, w gorszym zaś dusze niesprawiedliwych oczekując Dnia Sądu (...) będą istnieć i cierpieć karę tak długo, jak Bóg zechce". Późniejsze świadectwa pochodzą od Klemensa Aleks. (ur.150) "Kobierce" (VI:44,5-45,6), Hipolita (ur. przed 170) "O przyczynie wszechświata", Orygenesa (ur.185) "Homilie o Księgach Rodzaju i Jeremiasza", "Homilie o Ewangelii św. Łukasza" (35) i Tertuliana (ur.155), który pisał: "W ogóle, jeśli więzienie owo, o którym świadczy Ewangelia [Mt 18:21-35] rozumiemy jako otchłań podziemną i wyjaśniamy, że w oczekiwaniu na zmartwychwstanie należy również odpokutować do ostatniego szelążka za najmniejszy występek..." ("O duszy" 58). O jakimś stanie pośrednim nauczał Ireneusz (ur.130-40).
Cyprian ( 258) stwierdzał: "Czymś innym jest oczekiwać na przebaczenie, a czymś innym przejść do chwały - być wrzuconym do więzienia i nie wyjść stamtąd, aż się spłaci ostatni szelążek lub natychmiast otrzymać nagrodę za wiarę cnotę" List 55:20.
Efrem ( 373) mówił: "Zmarli są bowiem wspomagani ofiarami, które sprawują żywi" Testamentum 72, 78.
Później, ale przed datą wymienioną przez ŚJ o stanie pośrednim nauczali: Bazyli ( 379), Cyryl Jerozolimski ( 386), Grzegorz z Nysy ( 395), Ambroży ( 397), "Konstytucje Apostolskie" 1:8 (IVw.), Jan Chryzostom ( 407), Augustyn ( 430), Cezary z Arles ( 543) i Grzegorz Wielki ( 604). Teksty patrz "Eschatologia. Rzeczy ostateczne człowieka i świata" Ks.W.Granat s.246-7; "Eschatologia" Ks.M.Ziółkowski s.321-2, "Miłość oczyszczająca" Ks.A.Skwierczyński MIC.
Wcześniejszymi dowodami dot. modlitwy za zmarłych, więc i wiary w czyściec są zachowane nagrobki chrześcijańskie z IIw. z napisami tej treści: "Eucharis jest moją matką, Pius ojcem. Proszę was, o bracia kiedy tu przyjdziecie o modlitwę. Aby Wszechmogący Bóg zachował Agapę na wieki", "To ja sam Abercjusz w mojej obecności kazałem tu wypisać: Niech każdy, który te słowa rozumie, pomodli się za Abercjusza". Por. Przebudźcie się! Nr 8, 1995 s.20.
O modlitwie za zmarłych pisali:
Arystydes (ok.140) "A jeśli jaki sprawiedliwy spośród nich umrze to się radują i dzięki czynią i modlą się za niego i odprowadzają jak wyjeżdżającego." ("Apologia" 15:11).
Tertulian (ur.155) "Dlatego modlitwa nie potrafi niczego innego, jak tylko odwołać dusze zmarłych z drogi śmierci" ("O modlitwie" 29), "Ofiary za zmarłych składamy w określonym dniu ich narodzin dla nieba" (De corona 3).
Cyprian ( 258) "Zanotujcie sobie dni tych, którzy już odeszli, abyśmy mogli wspominać o nich, obchodząc pamiątkę męczenników" (List 12; por. List 1:2).
Akta "Męczeństwa św Perpetuy i Felicyty" 7 ( 203) "Dinokrates był moim rodzonym bratem. Zmarł (...) za niego zatem się modliłam. Dzieliła nas jednak ogromna otchłań i ani ja do niego, ani on do mnie nie mogliśmy się przedostać (...) Wtedy oprzytomniałam i uświadomiłam sobie, że brat mój cierpi. Byłam jednak przeświadczona o tym, że mogę mu ulżyć w jego cierpieniach".
Dodatkowymi świadectwami z pierwszych wieków chrześcijaństwa i judaizmu czasów Chrystusa, potwierdzającymi wiarę w stan pośredni i praktykę modlitwy za zmarłych są anonimowe pisma pozabiblijne (apokryfy):
"Testament Abrahama" (100r.) 14:1-8 (recenzja dłuższa) mówi o duszy: "jej grzechy i jej czyny sprawiedliwe równoważyły się, dlatego [anioł] nie daje jej na sąd, ani ku zbawieniu aż do czasu, kiedy przyjdzie Sędzia wszystkich (...) I oni błagali i modlili się za tę duszę, a Bóg ich wysłuchał; a gdy powstali z modlitwy, nie zobaczyli już tej duszy tam stojącej (...) Została uratowana dzięki twojej modlitwie, i (...) anioł świetlany wziął ją i zaniósł do raju".
27.3. Biblijnym przykładem modlitwy za zmarłych są słowa Pawła z 2Tm 1:16nn. Onezyfor w czasie gdy Apostoł wypowiadał je chyba już nie żył (por. 2Tm 4:19, gdzie Paweł pozdrawia "Pryskę i Akwilę oraz dom Onezyfora", Onezyfora zaś, prawdopodobnie zmarłego, już nie wymienia). Strażnica Nr 22, 1997 s.31, która nie neguje śmierci Onezyfora podaje: "Nawet jeśli Onezyfor rzeczywiście już nie żył, Paweł wyrażał jedynie życzenie, by Bóg okazał jego przyjacielowi miłosierdzie". Cóż to jest wobec tego jak nie modlitwa za zmarłego? ST zawiera teksty wskazujące, że modlono się za zmarłych: "Obdzielaj darem każdego z żyjących, a miłosierdzia nie odmawiaj także umarłemu" (Syr 7:33 BP), "Gdybym bowiem nie był przekonany, że ci zabici zmartwychwstaną, to modlitwa za zmarłych byłaby czymś zbędnym i niedorzecznym, lecz jeśli uważał, że dla tych, którzy pobożnie zasnęli jest przygotowana najwspanialsza nagroda - była to myśl święta i pobożna" 2Mch 12:44n. ŚJ w "Wyzwoleniu" ed. 1929 (s.327-30) nauczali, że w Tysiącleciu będą się modlić za zmarłych: "Gdy się dowiedzą, że mają przywilej w modlitwie, oni będą się modlić do Boga, aby ich umiłowani byli im przywróceni, a Bóg im obiecał, że On wysłucha i zadość uczyni ich modłom..." (por. "Harfa Boża" s.354).
27.4. Wielu komentatorów NT twierdzi, że w 1P 3:19 zawarta jest nauka o stanie pośrednim (Chrystus głosi wybawienie sprawiedliwym duszom [duchom] w czyśćcu). Nie mają racji ŚJ, którym wydaje się, że Chrystus w tym wersecie głosi sąd zniszczenia aniołom (Strażnica Rok XCV [1974] Nr 8 s.24; Rutherford uczył odwrotnie, że wybawienie - "Bogactwo" s.91), bo tekst do którego się odwołują (Rdz 6:2) nie mówi o aniołach, którzy nie żenią się (Mt 22:30), lecz o ludziach. Synowie Boży to potomkowie sprawiedliwego Seta (Rdz 5:3-32), których opis poprzedza Rdz 6:2, a córki ludzkie to potomkowie złego Kaina (Rdz 4:17-23) por. "Pytania nieobojętne" J.Salij OP, rozdz. 'Biblijni giganci'. Słowo "głosić" (1P 3:19) w NT łączy się z orędziem pozytywnym, a nie potępieniem. Klemens Aleks. (ur.150) w "Kobiercach" (VI:44,5, 45,4) odniósł 1P 3:19 do ludzi, a nie aniołów, którym Jezus głosił Ewangelię w Otchłani (por. 1P 4:6). Podobnie uczynił Ireneusz (ur.130-40) w Adversus haereses (4:27,2) i Orygenes (ur.185) w "Przeciw Celsusowi" 2:43. Teksty ich patrz "Nadzieja poddawana próbom" J.Salij OP, rozdz. 'Kto zmartwychwstał razem z Chrystusem?' i 'Czy Chrystus Pan odkupił wszystkich ludzi?'.
27.5. Wielu chrześcijan przez wieki dopatrywało się nauki o ogniu oczyszczającym dusze w Mt 3:11 ("On was chrzcić będzie Duchem Świętym i ogniem") oraz pouczenia o stanie pośrednim w Flp 2:10 i Ap 5:3 ("O rozwoju doktryny chrześcijańskiej" J.H.Newman 1957 W-wa s.408). Patrz też "Nadzieja poddawana próbom" J.Salij OP, rozdz. 'Czyściec i modlitwa za zmarłych' i 'Ogień czyśćcowy'.
27.6. Piszą, cytując ang. publikacje, że nauka o czyśćcu "nie jest oparta na Piśmie Świętym, tylko na tradycji". Odsyłają też na potwierdzenie tego do pol. "Słownika Teologicznego" (1985 t.1 s.118) A.Zuberbiera ("Prowadzenie rozmów..." s.66).
Odpowiedź. Nauka o czyśćcu ma podstawy biblijne jak wykazano powyżej. Bez sprawdzania ang. publikacji, na które powołują się ŚJ, można od razu stwierdzić, że pol. słownik o którym wspominają ŚJ, uczy zupełnie czego innego niż oni sugerują: "Ta wiara Kościoła ma swoje podstawy w tekstach Starego i Nowego Testamentu, choć brak jest wyraźnych wypowiedzi biblijnych o istnieniu czyśćca. (...) Tradycja Kościoła znajdująca też oparcie w Piśmie św. (...) zachęca do modlitw w intencji zmarłych" (s.118).