Strona główna / Artykuły / Czy Nabuchodonozor zburzył... / Problemy obliczeniowe cz. 2

Czy Nabuchodonozor zburzył Jerozolimę

w 607 r. p.n.e.

Chronologia okresu przedbabilońskiego u Świadków Jehowy

Problemy obliczeniowe c.d.:

2. ,,Pełne'' lata panowania królów w Biblii

Innym problemem związanym z liczeniem lat panowania królów żydowskich w Biblii, jest fakt podawania lat ich panowania jako pełnych, podczas gdy nie mogły one takimi być w rzeczywistości. Przykładowo, jeśli jeden król panuje 2, 5 roku, drugi po nim również panuje 2, 5 roku, a trzeci król panuje po nich też 2, 5 roku, to wszyscy oni panują łącznie 7, 5 roku. Biblia jednak nie zawsze podaje w taki sposób lata panowania. Odnośnie powyższego przypadku podała by ona, że drugi król objął rządy w trzecim roku panowania pierwszego króla, i tak samo podała by ona o trzecim królu, że objął on rządy w trzecim roku panowania drugiego króla. Przykład ten powinien być traktowany jako nieco uproszczony, bowiem pomija wyżej wzmiankowaną metodę synchronicznego podawania przez Biblię lat panowania królów (por. 2 Krl 16:8; 16:15; 16:23; 16:29). Biblia mogła by też podać, że pierwszy król panował 3 lata, drugi, też 3 lata, i tyleż samo trzeci, rzadko kiedy jednak podałaby, że jakiś król panował dokładnie załóżmy 2,5 roku i ani dnia dłużej. Jednym z nielicznych ewenementów dla jakich Biblia czyni wyjątek jest Jechoniasz, dla którego podano dokładny okres czasu panowania, tzn. w miesiącach i nawet dniach (2 Krn 36:9). Dla większej reszty królów Biblia podaje jednak już tylko zaokrąglone lata (por. 1 Krl 2:11; 15:24; 2 Krl 8:17; 10:36; 12:2; 14:2; 15:2; 15:33; 16:2; 18:2; 21:1; 21:19; 22:1; 23:36; 24:18; 1Krn 29:27; 2 Krn 12:13; 20:31; 21:5; 21:20; 22:2; 24:1; 25:1; 26:3; 27:1; 27:8; 28:1; 29:1; 33:1; 33:21; 34:1; 36:11). Z takiego nieścisłego podania danych nie moglibyśmy już bezspornie wyliczyć, że ci trzej królowie z powyższego przykładu panowali akurat dokładnie 7, 5 roku i ani dnia dłużej. Moglibyśmy z tych danych wyliczyć jedynie, że wszyscy ci trzej królowie panowali około 9 lat. W wyniku takiej niedokładności powstałej w Biblii z powodu nie podawania (prawie zawsze) momentu w którym dniu i miesiącu panowania danego króla objął rządy jego następca, powstaje nam nadwyżka w danych liczbowych. Nadwyżka ta jest nie do usunięcia (ani nawet do oszacowania) z powodu nie posiadania przez nas bliższych informacji w kwestii dokładnych danych odnośnie czasu trwania panowania poszczególnych królów. Jak łatwo się domyślić, to po raz kolejny przekreśla możliwość wyliczenia dokładnej chronologii roku 607 (czy jakiejkolwiek innej chronologii) z samej tylko Biblii. Strażnica jednak ignoruje tę trudność i dokonuje takiego sposobu liczenia również w przypadku genealogii z księgi Rodzaju, gdzie też występuje problem podawania jedynie przybliżonych danych odnośnie ilości lat życia postaci biblijnych. Tak właśnie czyni Strażnica nr 5 z 1969, gdy sumuje lata z genealogii podane w księdze Rodzaju 11 i 5, ujmując te lata jako pełne, choć odnośnie danych liczbowych genealogii w księdze Rodzaju to przecież wcale nie jest powiedziane, że np. taki Metuszalech z Rdz 5:25 zrodził Lameka dokładnie w tym dniu, gdy właśnie skończył 180 lat. A jednak Strażnica tak liczy i sumuje te lata, jakby były one właśnie pełne. Zatem gdy w niniejszym tekście dokonam poniżej szczegółowego obliczenia chronologii biblijnej tyczącej się roku zburzenia Jerozolimy, to będę postępował tak samo jak Strażnica przy ujmowaniu lat panowania królów, traktując te lata jako pełne. Tak samo zresztą kwestię tę próbuje rozwiązać samo Towarzystwo Strażnica, które twierdzi, że ostatni rok panowania królów był zawsze przypisywany im jako pełny i liczono go jako okrągły, nawet gdy jakiś król nie zdążył w ostatnim roku swego panowania królować pełen równy rok (niżej, przy okazji wyliczenia na bazie ksiąg Krn i Krl roku zburzenia Jerozolimy dokładnie omówię w oparciu o leksykon Świadków Jehowy pt. Całe Pismo....., jak Świadkowie Jehowy traktują lata panowania królów z Biblii). Zresztą i tak nie ma innej możliwości.

Bibliści mający problemy z biblijną chronologią królów judzkich i izraelskich, sami piszą, że ta chronologia nie może być traktowana jako absolutna. Pewni historycy próbowali dla uzyskania porządku w liczeniu stosować „przeddatacje” (system liczenia lat królów w Egipcie - tzw. doliczanie roku ostatniego jako pierwszego) i podatacje (kiedy liczy się tylko pełne lata panowania królów, a lata niepełne, takie jak ostatni rok panowania króla pomija się, lub - gdy jest rokiem wstąpienia króla na tron - liczy się go tak jakby był rokiem „0”). Por. Tadeusz Brzegowy, Księgi historyczne......, str. 123-124.

Thiele próbował dla uzgodnienia problematycznych lat panowania królów w księgach Krl Krn stosować koregencje, co w połączeniu z podatowaniem i przeddatowaniem rozwiązało wiele problemów w chronologii, ale nie wszystkie. Poza tym, co do koregencji, to „w tekście biblijnym brak dowodów na takie współrządy” (T. Brzegowy, jak wyżej, str. 124), choć na ślady istnienia koregencji w Biblii wskazuje tekst z 2 Krn 26:21, który mówi iż Jotam, syn króla Ozjasza rządził za życia swego trędowatego ojca. Ale ta sytuacja wydaje się odosobnionym incydentalnym przypadkiem, więc raczej nie powinna być traktowana jako biblijny dowód na istnienie zasady koregencji wśród żydowskich królów okresu przedbabilońskiego. Na inny przypadek koregencji w Biblii wskazuje inny biblista, Eugeniusz Dąbrowski (Podręczna Encyklopedia......, tom I, str. 226), który odwołuje się do przypadku Asy w 2 Krn 16:12, ale z tekstu tego można jedynie hipotetycznie wywieść, że ktoś rządził za niego podczas jego choroby (odnośnie koregencji patrz też przypis w Biblii Tysiąclecia II do 2 Krl 15:33). Jeszcze inni (D. N. Fredman) zwracają uwagę na to, że problem w określeniu ścisłego okresu panowania królów z Judy i Izraela, rozbija się głównie o nieprecyzyjne ujmowanie liczb, różnic w liczeniu daty obejmowania panowania królów, itd. Problemem jest także to, że inaczej liczono początek nowego roku w państwie południowym (od 1 Tiszri - czyli ok. października), a inaczej w północnym (od 1 Nisan - przełom marca i kwietnia). Problemem jest również to, że istniał nieujednolicony system zapisu liczb w tekście hebrajskim (por. Wstęp do Starego Testamentu, Poznań 1990, str. 204). Jeszcze inni próbują zwrócić uwagę na fakt, że być może lata współrządcy (w przypadku koregencji) liczono implicite lub explicite dwa razy, mianowicie od dnia w którym został współrządcą, i od dnia w którym sam zaczął panować (por. Dąbrowski, jak wyżej, tom I, str. 226). Widać więc, że te wszystkie problemy istnieją i liczenie chronologii z samej tylko Biblii nie pozwala pozbyć się niepewności w kwestii wyliczenia jakiejś daty. Za mało precyzyjnych danych. Są to fakty przemawiające na niekorzyść tezy Strażnicy, która głosi, że rok 607 wynika im z wyliczeń dokonanych na bazie samej tylko Biblii, jako „ścisłej księgi dat historycznych”. Przy wyliczaniu dat biblijnych należy odwołać się więc do jakiejś chronologii pewniejszej, a za taką uznaje się chronologię asyryjską, czy babilońską. Dopiero te chronologie mają pewne i solidne umocowania dokonane w oparciu o zapisy obserwacji astronomicznych. I tak na przykład, kroniki asyryjskie podają, że w roku 10 Assurbanipala III, w miesiącu Siwan, limmu Pur Sagale, w Niniwie nastąpiło całkowite zaćmienie słońca. Dzięki astronomii wiemy, że zdarzenie to nastąpiło w 753 r. p.n.e (por. Tadeusz Brzegowy, Księgi historyczne....., str. 125-126). Dzięki takim danym astronomicznym z chronologii asyryjskiej posiadamy więc solidne umocowanie czasowe, pomocne nam przy ustalaniu pewnych i ścisłych dat w historii Izraela. Sposób wyliczania chronologii biblijnej za pomocą synchronizmów zawartych w kalendarzach sąsiadów Izraela dość szczegółowo opisał Tadeusz Brzegowy (jak wyżej, str. 125-128). Zainteresowanych na czym to dokładniej polega odsyłam do tej pracy.

DALEJ

WSTECZ

BROOKLYN

Jan Lewandowski; kwiecień 2002